Στις 3 Απριλίου 1973, τέσσερις μήνες μετά την τελευταία επανδρωμένη αποστολή στο φεγγάρι, ένας 44χρονος μηχανικός της Motorola έκανε ένα μικρό βήμα στην Έκτη Λεωφόρο έξω από το Hilton της Νέας Υόρκης. Και ήταν ένα «μεγάλο βήμα για την ανθρωπότητα». Ο Μάρτιν Κούπερ έκανε κάτι απολύτως συνηθισμένο για τη σημερινή εποχή, αλλά άκρως επαναστατικό τότε: Πήρε μια κλήση σε ένα κινητό τηλέφωνο.
«Τζόελ», είπε ο κύριος Κούπερ στον άντρα που το σήκωσε, «σε καλώ από ένα πραγματικό κινητό τηλέφωνο—μια συσκευή χειρός». Στην άλλη άκρη της τηλεφωνικής γραμμής ήταν ο Τζόελ Ένγκελ, ένας ανταγωνιστής του, που εργαζόταν στο Bell Labs, το ερευνητικό τμήμα της AT&T.
Εκείνη την εποχή, ένα τηλέφωνο ήταν μια συσκευή τοποθετημένη σε τραπέζι, γραφείο ή στερεωμένη στον τοίχο και σχεδόν κανείς δεν το χρησιμοποιούσε για οτιδήποτε άλλο εκτός από το να μιλάει με ανθρώπους. Η τονική κλήση είχε εισαχθεί μια δεκαετία νωρίτερα και η PhoneMate είχε μόλις αρχίσει να πουλά τηλεφωνητές που ηχογραφούσαν μηνύματα σε κασέτα κυλίνδρου. Κινητά τηλέφωνα υπήρχαν, αλλά ζύγιζαν 80 κιλά και βρίσκονταν μόνο σε υπερπολυτελή αυτοκίνητα πολυεκατομμυριούχων. Το τηλέφωνο που χρησιμοποιούσε ο Κούπερ—ένα πρωτότυπο του πρώτου εμπορικού μοντέλου της Motorola, του DynaTAC 8000X— ήταν αφάνταστα δυσκίνητο για τα σημερινά δεδομένα. Ζύγιζε 2,5 κιλά και χρειαζόταν 10 ώρες για να επαναφορτιστεί. Αλλά για το 1973 ήταν ένα θαύμα.
«Η λειτουργία ενός κινητού τηλεφώνου – δεν μπορώ να το εκφράσω καλύτερα – είναι να απελευθερώνει τους ανθρώπους», λέει ο 94χρονος σήμερα Κούπερ σε συνέντευξή του στη Wall Street Journal. «Ένα κινητό τηλέφωνο δίνει σε ένα άτομο την ελευθερία να συνδέεται με τον υπόλοιπο κόσμο, όπου κι αν βρίσκεται και όποτε θέλει» εξηγεί.
«Ξέραμε ότι όλοι θα είχαν ένα τηλέφωνο» και ότι οι αριθμοί τηλεφώνου θα ήταν φορητοί. Παλιότερα έπρεπε να τα αλλάζεις κάθε φορά που μετακινείσαι» λέει.
«Ανόητο να το λέμε τηλέφωνο»
Αυτό που δεν μπορούσε να προβλέψει είναι «ότι κάποια μέρα θα υπήρχε ένας υπερυπολογιστής σε αυτό που ανόητα λέμε τηλέφωνο».
Η συσκευή που έχετε στην τσέπη σας είναι πιο ισχυρή κατά πολλές τάξεις μεγέθους από τις υπολογιστικές μηχανές που οδήγησαν το Apollo 11 στο φεγγάρι. Στέλνει φωνητικά και γραπτά μηνύματα, παίζει μουσική και παιχνίδια, δίνει οδηγίες οδήγησης και καλεί ένα ταξί. Είναι μια τηλεόραση, ένας φακός, μια κάμερα και ένα άλμπουμ φωτογραφιών, ένα μαγνητόφωνο, μια τεράστια βιβλιοθήκη, ένα βιβλίο διευθύνσεων, ένα ξυπνητήρι, ένα ημερολόγιο, μια ιατρική συσκευή και πολλά άλλα, μαζί.
Για αυτό και «ποτέ δεν νιώθω άνετα να καλώ αυτά τα πράγματα τηλέφωνα», τονίζει ο Κούπερ στη WSJ.
Αυτός και η ομάδα του κατασκεύασαν το πρώτο κινητό τηλέφωνο με το χέρι στο ερευνητικό εργαστήριο της Motorola, ενσωματώνοντας την τεχνολογία που είχε αναπτύξει η εταιρεία εκεί και σε άλλες εγκαταστάσεις: «Ήταν σαν να είχε ένας ωρολογοποιός να συναρμολογήσει ένα ρολόι», λέει. «Δεν θα μπορούσες ποτέ να το κάνεις αυτό σε μια γραμμή παραγωγής. Είχαμε όλα αυτά τα εξαρτήματα, συγκολλημένα στο χέρι από έναν τύπο με ένα μεγάλο μεγεθυντικό φακό, και τα βάλαμε όλα αυτά μαζί σε τρεις μήνες».
Η αρχική ιδέα του κινητού τηλεφώνου
Η βασική ιδέα του κινητού τηλεφώνου ήταν και είναι απλή—«τίποτα περισσότερο από ένα αμφίδρομο ραδιόφωνο», λέει ο κ. Κούπερ. Αυτή ήταν μια καθιερωμένη σειρά προϊόντων για τη Motorola, αλλά στην πραγματικότητα υπήρχε κάτι περισσότερο: Τα ολοκληρωμένα κυκλώματα, μια νέα καινοτομία, επέτρεψαν στον Κούπερ και την ομάδα του να τοποθετήσουν μια περίπλοκη συσκευή σε μια πολύ μικρότερη, ελαφρύτερη συσκευασία. Εξέτασαν διάφορες παραλλαγές – «πτυσσόμενο τηλέφωνο, ένα αναδιπλούμενο τηλέφωνο με βιβλίο, ένα συρόμενο τηλέφωνο, ένα τηλέφωνο με κάψουλες» – προτού καταλήξουν στο «shoe phone» (τηλέφωνο- παντόφλα θα λέγαμε εμείς, λόγω του μεγέθους του).
Η είσοδος στην αγορά
Η εισαγωγή των κινητών τηλεφώνων στην αγορά δεν έγινε γρήγορα. Η Motorola έφερε το DynaTAC στην αγορά το 1983 με τιμή 4.000 $ — το ισοδύναμο με περισσότερα από 12.000 $ σήμερα.
«Περιμέναμε τα πρώτα τηλέφωνα να πηγαίνουν σε πλούσιους ανθρώπους», λέει ο κ. Κούπερ. «Σε μεγάλο βαθμό αυτό ήταν αλήθεια. Αλλά αποδεικνύεται ότι ένας από τους μεγαλύτερους χρήστες ήταν στελέχη του real estate». Έπρεπε να δέχονται κλήσεις από πελάτες και να βγαίνουν για να δείξουν ακίνητα. «Το κινητό τους επέτρεπε να κάνουν και τα δύο ταυτόχρονα. Θα μπορούσαν να δείχνουν ένα σπίτι και να απαντούν στην κλήση. Έτσι γι’ αυτούς το τηλέφωνο, ακόμη και σε αυτή την τεράστια τιμή, διπλασίασε την αποτελεσματικότητά τους».
Αυτοί οι πρώτοι χρήστες, για τους οποίους η τεχνολογία άξιζε το κόστος, βοήθησαν στη χρηματοδότηση περαιτέρω καινοτομίας, η οποία τελικά έκανε τα κινητά τηλέφωνα προσιτά στις μάζες. Οι εξελίξεις στην τεχνολογία μετάδοσης δεδομένων, οθόνης και εισαγωγής κατέστησαν δυνατά τα φθηνά, ευέλικτα smartphone που θεωρούμε δεδομένα σήμερα.
Προκάλεσαν επίσης αρνητικές επιπτώσεις, ειδικά για τους νέους, όπως η καταναγκαστική χρήση κινητού τηλεφώνου και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που προωθούν τόσο τη νοοτρπία της αγέλης η όσο και τον διχασμό. «Όλα αυτά είναι μεγάλα προβλήματα», λέει ο κ. Κούπερ. «Νομίζω ότι ο εθισμός είναι ένα σοβαρό πρόβλημα. Νομίζω ότι η γυναίκα μου ξοδεύει πάρα πολύ χρόνο στο κινητό». Αλλά επιμένει ότι «δεν είναι νέα προβλήματα» και σημειώνει ότι «είχαμε πρόβλημα εθισμού με την τηλεόραση. Σοβαρά. Όταν έβγαινε η τηλεόραση, οι άνθρωποι κάθονταν εκεί κολλημένοι στις οθόνες τους 8- 10 ώρες την ημέρα».
Όσο για τα social media, επικαλείται άγνοια: «Είμαι δεινόσαυρος», λέει. «Ακόμα δεν ξέρω τι είναι το TikTok. Χρησιμοποιείτε TikTok;» (εγώ όχι.)
Είναι βέβαιος ότι τα οφέλη ήδη υπερτερούν του κόστους. «Σήμερα, οι άνθρωποι είναι πιο υγιείς. Υπάρχουν λιγότεροι άνθρωποι στη φτώχεια. Ζουν περισσότερο από ποτέ. Κάτι το έκανε να συμβεί και νομίζω ότι το κινητό είναι ένας από τους συνεισφέροντες». Βελτιώνοντας την αποτελεσματικότητα, «έχει αφαιρέσει πολλά από τα ζητήματα χρόνου, δίνοντας στους ανθρώπους περισσότερο χρόνο να κάνουν άλλα πράγματα».
Το μέλλον των κινητών
Το όραμά του για το μέλλον μετά το 2023 έχει κεντρικό ρόλο για την τεχνητή νοημοσύνη: «Ένα τηλέφωνο είναι πλέον η προέκτασή σας. . . . Σήμερα, αν θέλετε να προσαρμόσετε ένα τηλέφωνο για εσάς, το μόνο που μπορώ να κάνω είναι ένα απλό πράγμα όπως να ταξινομήσω τέσσερα εκατομμύρια εφαρμογές και να αποφασίσω ποια είναι η κατάλληλη για εσάς. Στο μέλλον, θα έχετε μια τεχνητή νοημοσύνη—αυτή είστε εσείς, η προσωπική σας, η δική σας τεχνητή νοημοσύνη— και θα εξετάσει τη συμπεριφορά σας και θα αποφασίσει ποια εφαρμογή χρειάζεστε, και είτε θα δημιουργήσει αυτήν την εφαρμογή είτε θα πάει να τη βρει για εσάς.»
Περιγράφει το σημερινό smartphone ως «υποβέλτιστο»: «Είναι ένα επίπεδο κομμάτι γυαλιού, που το κρατάς σε μια άβολη θέση—δεν είναι αυτό που θα έπρεπε να είναι ένα μελλοντικό τηλέφωνο. Το τηλέφωνο θα καταλήξει να μπει στο σώμα σας». Τι σημαίνει αυτό; «Τελικά θα ενσωματωθεί κάτω από το δέρμα σου», λέει. «Δεν χρειάζεται να το φορτίσεις γιατί το σώμα σου είναι ο φορτιστής».
