Υπερπληθυσμός: «Σύμπαν 25», ένα από τα πιο τρομακτικά πειράματα της ιστορίας (βίντεο)

Ο Τζον Κάλχουν, μεταξύ του 1958 και 1962, προσπάθησε να μελετήσει τη συμπεριφορά που θα είχαν τα ποντίκια σε ένα πυκνοκατοικημένο περιβάλλον. Τα αποτελέσματα των ερευνών του, που ίσως και να μπορούσαν να γενικευθούν στον ανθρώπινο πληθυσμό, δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά.

Ο παγκόσμιος πληθυσμός σημειώνει συνεχή αύξηση από τον 14ο αιώνα, μετά το τέλος της μεγάλης επιδημίας πανούκλας και του μεγάλου λιμού των ετών 1315–1317. Σύμφωνα με εκτιμήσεις βασισμένες σε μαθηματικά μοντέλα, ο πληθυσμός της Γης έφθασε το ένα δισεκατομμύριο το 1804, τα δύο δισεκατομμύρια το 1927, τα τρία το 1960, τα τέσσερα το 1974, τα πέντε το 1987 και τα έξι δισεκατομμύρια το 1999. Έφθάσε τα επτά δισεκατομμύρια τον Οκτώβριο του 2011 και περίπου τα δέκα δισεκατομμύρια μεταξύ 2025 και 2030.

Σε όλο αυτό το διάστημα, έχουν εκφραστεί ανησυχίες ότι ο πληθυσμός μας μπορεί να ξεπεράσει την ικανότητά μας να παράγουμε τρόφιμα, οδηγώντας σε εκτεταμένο λιμό.

Η πρόοδος στη γεωργία, οι αλλαγές στις γεωργικές πρακτικές και η νέα γεωργική τεχνολογία μας έδωσαν αρκετή τροφή για να θρέψουμε δέκα δισεκατομμύρια ανθρώπους ωστόσο ο τρόπος με τον οποίο διανέμεται η τροφή έχει προκαλέσει μαζικούς λιμούς και πείνα. Καθώς χρησιμοποιούμε τους πόρους μας και επιδεινώνεται η κλιματική κρίση, όλα αυτά θα μπορούσαν να αλλάξουν – αλλά προς το παρόν, είμαστε σε θέση να παράγουμε περισσότερα τρόφιμα από όσα χρειαζόμαστε, ακόμα κι αν δεν έχουμε τη θέληση ή την ικανότητα να τα διανείμουμε σε αυτούς που τα χρειάζονται.

Ένω όλοι ανησυχούσαν για την έλλειψη πόρων, ένας ερευνητής συμπεριφοράς στη δεκαετία του 1970 προσπάθησε να απαντήσει σε ένα διαφορετικό ερώτημα: τι θα συμβεί στην κοινωνία εάν καλυφθούν όλες οι ορέξεις μας και ικανοποιηθούν όλες οι ανάγκες μας; Η απάντηση – σύμφωνα με τη μελέτη του – είναι κανιβαλισμός και στη συνέχεια θα ακολούθησε η αποκάλυψη.

Ο Τζον Κάλχουν ξεκίνησε τη δημιουργία μιας σειράς πειραμάτων που θα κάλυπταν ουσιαστικά κάθε ανάγκη των τρωκτικών και στη συνέχεια θα παρακολουθούσαν την επίδραση στον πληθυσμό με την πάροδο του χρόνου. Το πιο διαβόητο από τα πειράματα του ονομάστηκε, «Σύμπαν 25».

Το «Σύμπαν 25» ήταν ένα τεράστιο κουτί χωρισμένο σε πλατείες, έχοντας πολλά διαμερίσματα σε διάφορα επίπεδα. Τα ποντίκια είχαν εύκολη πρόσβαση με ράμπες. Το μέρος φαινόταν ιδανικό και παραδεισένιο και σ’ αυτό ερχόταν να συμπληρώσει η απεριόριστη ποσότητα φαγητού και νερού. Κατασκευάστηκε, με λίγα λόγια, μια ουτοπία για ποντίκια.

Στην πρώτη και στη δεύτερη φάση όλα έδειχναν να κυλούν ομαλά. Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν 4 αρσενικά και 4 θηλυκά ποντίκια. Ο πληθυσμός τους, όπως ήταν αναμενόμενο, αυξανόταν ραγδαία. Θα μπορούσε να πει κανείς πως το κάθε ποντίκι είχε ένα ενεργό κοινωνικό ρόλο. Όσο όμως αυξανόταν ο αριθμός των κατοίκων του «Σύμπαν 25», άλλαζαν οι συμπεριφορές, αφού μειώνονταν οι “θέσεις” σημαντικών και ουσιαστικών ρόλων στην κοινωνία των ποντικιών.

Κάπου εδώ ξεκινάει η τρίτη φάση. Η κοινωνική αυτή απόρριψη οδήγησε αρκετά ποντίκια να αναπτύξουν μια αδρανή και παθητική συμπεριφορά. Συγκεντρώνονταν στις πλατείες και περίμεναν απλά την ώρα του φαγητού ή κοιμούνταν. Ως επακόλουθο, σταμάτησαν οι διαμάχες για την υπεράσπιση της περιοχής τους. Η βία όμως δεν σταμάτησε να εκδηλώνεται. Τα μεγαλύτερα τρωκτικά ξεκίνησαν να επιτίθενται στις ομάδες των παθητικών ποντικιών. Έτσι, η ιεραρχία ανάμεσα στα ποντίκια έφερε πολλές αλλαγές στη συμβίωση.

Περνώντας στην τέταρτη, ουσιαστικά, φάση πολλά από τα παθητικά αρσενικά άρχισαν να «καταρρέουν» ψυχολογικά. Ως αποτέλεσμα, τα θηλυκά δεν προστατεύονταν και με τη σειρά τους έγιναν και αυτά επιθετικά. Πολλά νεαρά ποντίκια δεν κατάφερναν να επιβιώσουν. Όσο περνούσε ο καιρός, τα θηλυκά έδειχναν όλο και πιο επιθετική συμπεριφορά, στοιχεία απομόνωσης και έλλειψη αναπαραγωγικής διάθεσης. Το ποσοστό γεννήσεων μειώθηκε δραματικά και, ταυτόχρονα, αυξήθηκε η θνησιμότητα στα νεαρά ποντίκια. Ακολούθως, η πλειοψηφία των ποντικιών δεν είχε άλλο ενδιαφέρον, εκτός από την τροφή και τον ύπνο και την περιποίηση του εαυτού τους.

Δεν έδειχναν να έχουν επιθυμία για ζευγάρωμα και πολλά από τα θηλυκά ή δεν μπορούσαν να συλλάβουν ή γεννούσαν και δεν ανάπτυσσαν ιδιαίτερη μητρική φροντίδα. Παράλληλα, με τα φαινόμενα καννιβαλισμού που παρατηρήθηκαν, ο πληθυσμός της αποικίας όλο και μειωνόταν, μέχρι που τελικά, 4 χρόνια μετά την έναρξη του πειράματος, πέθανε και το τελευταίο ποντίκι.

Παρόλο που το «Σύμπαν 25» πρόσφερε άφθονη τροφή και νερό η διαμόρφωση της κοινωνίας των ποντικιών έφερε σιγά σιγά την απομόνωση, την έλλειψη επιθυμίας για κοινωνική συνεύρεση, ούτε καν για σκοπούς αναπαραγωγής, έξαρση φαινομένων βίας και μη ισόνομης κατανομής ανάμεσα στους κατοίκους της αποικίας, όσο αυτή μεγάλωνε πληθυσμιακά και τελικά όλα αυτά οδήγησαν σε αφανισμό.

Μήπως μπορούμε να συνδέσουμε την αποικία αυτού του κουτιού με τη σύγχρονη ζωή στις μεγαλουπόλεις;

Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο, δείτε αναλυτικότερα τις λεπτομέρειες αυτού του πειράματος και βγάλτε τα συμπεράσματά σας.

Πηγή: Iflscience