Η κεραμική τέχνη υπάρχει σε όλους σχεδόν τους ανεπτυγμένους πολιτισμούς. Συχνάκις τα κεραμικά αντικείμενα είναι ό,τι καλλιτεχνικό στοιχείο έχει απομείνει από εξαφανισμένους πολιτισμούς (όπως λ.χ. αυτός του Nok στην Αφρική, πριν από 3.000 χρόνια)[1]…
Υπάρχουν ενδείξεις ότι η κεραμική εφευρέθηκε ανεξάρτητα σε πολλές περιοχές του κόσμου…
Αν και παλαιολιθικά αγγεία έχουν βρεθεί στην Ευρώπη, σήμερα πιστεύεται ότι τα αρχαιότερα αγγεία προέρχονται από την Ανατολική Ασία, με ευρήματα στην Κίνα και την Ιαπωνία (που τότε εξακολουθούσαν να συνδέονται με μια χερσαία γέφυρα), και μερικά στην σημερινή ρωσική Άπω Ανατολή, το 20000 – 10000 π.Χ. Ήταν απλά χρηστικά αντικείμενα. Στο σπήλαιο Xianrendong(*) λ.χ. στην επαρχία Jiangxi της Κίνας περιείχε θραύσματα κεραμικής, 20.000 χρόνων, τα αρχαιότερα μέχρι σήμερα. Αυτά τα πρώιμα αγγεία κεραμικής κατασκευάσθηκαν πολύ πριν από την «εφεύρεση» της γεωργίας, από κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, κατά την διάρκεια του Ύστερου Μεγίστου Παγετώνα. Πολλά δε από τα κεραμικά θραύσματα είχαν σημάδια καψίματος, υποδηλώνοντας ότι χρησιμοποιήθηκαν και για μαγείρεμα!
Άρα οι κυνηγοί-τροφοσυλλέκτες εγνώριζαν πώς να φτιάχνουν και να χρησιμοποιούν αγγεία, για να αποθηκεύουν και να μαγειρεύουν τρόφιμα.
Έως την ανακάλυψη αυτή, που έγινε το 2009(*), έλεγαν ότι η κεραμική αναπτύχθηκε από πρώιμους αγρότες κατά την… νεολιθική περίοδο, πριν 9.000 χρόνια…. Είχαν πέσει έξω, 11,000 χρόνια…
Σπασμένα, με απανθρακωμένη τροφή, σχεδόν 8.000 χρόνων, υπολείμματα αρχαίας αγγειοπλαστικής, ευρέθησαν και στην βόρεια Ευρασία. Η έλευσις αυτής της ανθεκτικής τεχνολογίας, για το μαγείρεμα και την αποθήκευση άφθονων φυτικών και ζωικών πόρων, ήταν ένα τεράστιο βήμα προς τα εμπρός για τους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες, σε αυτό το μέρος του πλανήτη. Ήταν επίσης εγχώρια τεχνολογία…
Ο Rowan McLaughlin του Εθνικού Πανεπιστημίου της Ιρλανδίας, Maynooth, και οι συνάδελφοί του εξέτασαν τις διακοσμήσεις και τα σχήματα θραυσμάτων κεραμικής που ανακαλύφθηκαν σε περισσότερους από 150 αρχαιολογικούς χώρους, γύρω από την Βαλτική Θάλασσα και την Ανατολική Ευρώπη, με υπολείμματα άνθρακα μέσα τους.
Η χημική ανάλυση των υπολειμμάτων επέτρεψε επίσης στους ερευνητές να προσδιορίσουν εάν προέρχονται από το μαγείρεμα ψαριών, χοιρινού κρέατος, φυτών ή από κρέας μηρυκαστικών, όπως ελάφια ή βοοειδή. Η μελέτη υποδηλώνει ότι η χρήση της κεραμικής άρχισε να εξαπλώνεται μεταξύ των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών πριν από περίπου 20.000 χρόνια (στην Άπω Ανατολή, όπως προείπα) και πριν από 7.900 χρόνια, τα πήλινα αγγεία εξαπλώθηκαν στα Ουράλια Όρη και την νότια Σκανδιναβία μέσα σε λίγους αιώνες!
Ο McLaughlin πιστεύει ότι η γνώση της κεραμικής μεταβιβάστηκε από ομάδα σε ομάδα. «Δεν υπάρχει περίπτωση να αυξηθεί τόσο γρήγορα ένας πληθυσμός. Εάν αυτές οι κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών ήταν πατριαρχικές, που σημαίνει ότι οι γυναίκες έφευγαν από το σπίτι για να νυμφευτούν άνδρες σε άλλες κοινότητες, η γνώση της κεραμικής μπορεί να εξαπλώθηκε, καθώς οι γυναίκες μετακινούνταν από χωριό σε χωριό μέσω του γάμου», είπε.
ΠΗΓΗ: «Ancient hunter-gatherers were potters, too – Early Europeans didn’t simply adopt revolutionary technology from farmers, study finds», Science, 22.12.2022. ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 23.12.2022.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
– (*) «Oldest pottery’ found in China’, BBC NEWS, Ιούν. 2009.
– (*) Boaretto E., et al. «Radiocarbon dating of charcoal and bone collagen associated with early pottery at Yuchanyan Cave, Hunan Province, China», Proceedings of the National Academy of Sciences, 106 (24): 9537–9538, doi:10.1073/pnas.0900539106, 2009.
– Bar-Yosef Ofer, Arpin Trina, Pan Yan, Cohen David, Goldberg Paul, Zhang Chi, Wu Xiaohong «Early Pottery at 20,000 Years Ago in Xianrendong Cave, China», στο Science, 336 (6089): 1696–1700, doi:10.1126/science.1218643 29.6.2012.
– Stanglin D. «Pottery found in China cave confirmed as world’s oldest», USA Today, 29.6.2012.
– «Harvard, BU researchers find evidence of 20,000-year-old pottery», στο Boston.com, 2.1.2013.
ΣΗΜΕΙΩΣΙΣ:
[1] Βλ. Breunig P. «Nok: African Sculpture in Archaeological Context», 2014.
Related posts:
Τι σχέση έχει η… βασιλόπιττα, ο άη Βασίλης, η αγία Απολλωνία και η αρχαιοκαπηλία;
Βάρβαροι… Ναζί… χωρίς ιστορία!
ΖΗΤΩ Η ΕΛΛΑΣ ΚΑΙ ΖΗΤΩ ΤΟ ΕΘΝΟΣ. ΘΑΝΑΤΟΣ ΣΤΟΥΣ ΠΡΟΔΟΤΕΣ
Σπηλαιοκατοίκηση πριν 26.000 χρόνια στο Παπασίδερο αρχαίας Σκίδρου στην Κοιλάδα Ερμού! Ταφή νάνου και εξαιρετικές βραχογραφίες! – του Γ. Λεκάκη
